Nationaal Congres Hoogbegaafdheid 2025
Datum: Dinsdag 8 april 2025
Locatie: Antropia, Driebergen-Zeist
Ticketprijs: € 245,- (incl. 21% btw)
Accreditatie is beschikbaar voor::
NIP Kinder- en Jeugdpsycholoog (K&J)
NVO Orthopedagoog-Generalist (OG)
Accreditatiebureau Verpleegkundig Specialisten Register
Thema: hoogbegaafdheid & kansengelijkheid
Kenniscarrousel tussen wetenschap & praktijk
Waarom dit congres?
In het onderwijs, het werkzame leven en de zorg krijgen hoogbegaafden, mensen die van zichzelf zeer makkelijk leren, evenals zeer moeilijk lerenden veelal niet dezelfde ontwikkelkansen als de meerderheid van de mensen. Hierdoor ervaren velen van hen problemen die hun welzijn belemmeren. Dit is zeker bij meertalige hoogbegaafden het geval, omdat de taalbarrière een extra belemmering vormt. Dat dit een probleem is dat zich niet beperkt tot de hoogbegaafden alleen, blijkt wel uit het feit dat de Tweede Kamer in 2022 heeft geconstateerd dat ongeveer 1 op de 3 jonge thuiszitters hoogbegaafd is.
Doel congres
Onderwijs- / zorgprofessionals en wetenschappers die sparren met het doel om enerzijds de praktijk te verrijken met wetenschappelijke kennis en inzichten, en anderzijds de wetenschap te voorzien van praktijkkennis. Dit alles met het oogmerk om gelijke kansen te creëren voor hoogbegaafde of zeer makkelijk lerende kinderen, jongeren en volwassenen. Om de kennisuitwisseling te verrijken verzorgen ervaringsdeskundige jongeren en professionals een eigen inbreng aan deze kenniscarrousel.
Voor wie is dit congres belangrijk?
De Kenniscarrousel wordt georganiseerd voor alle onderwijs- en zorgprofessionals die zich afvragen hoe zij gelijke kansen kunnen bieden aan hoogbegaafde kinderen, jongeren en volwassenen:
- waarvan het welzijn dreigt te haperen of daadwerkelijk hapert;
- die meertalig zijn.
Opbrengst aan het eind van deze dag:
- Inzicht in hoe je het welzijn van hoogbegaafde kinderen, jongeren en volwassenen kunt bevorderen;
- Inzicht in hoe je meertalige hoogbegaafde kinderen, jongeren en volwassenen kunt signaleren en begeleiden;
- Inzicht in hoe je (meertalige) hoogbegaafden daadwerkelijk gelijke kansen kunt bieden;
- Zicht op de bagage die je als professional nodig hebt om het welzijn van (meertalige) hoogbegaafden te bevorderen en hoe je daaraan komt;
- Zicht op de manieren waarop je het welzijn van (meertalige) hoogbegaafden kunt bevorderen;
- Zicht op hoe je (meertalige) hoogbegaafden kunt motiveren en prikkelen;
- Volop inspiratie voor de volgende werkdag.
Luister hier naar de podcast van Jan Jaap Hubeek in gesprek met onderwijspsycholoog Rob Martens over de relatie tussen zelfdeterminatie en Hoogbegaafdheid en specifiek welke rol Generatieve AI daarbij speelt. Klik hier
De documentaire van Jan Stap kun je hier vinden
Studentenkorting
Ben je student? Dan kun je met 50% korting naar het congres!
Stuur ons een mailtje met je gegevens en je ontvangt de code voor 50% korting!
Dagprogramma
09:00 – 09:30 – Ontvangst
09:30 – 09:35 – Welkomstwoord door programma-coördinator Dr. Willy de Heer
Directeur Nederlands Instituut voor onderwijs en opvoedingszaken (Stichting NIVOZ).
Stichting NIVOZ sterkt leraren, schoolleiders, opleiders en bestuurder in hun pedagogische opdracht.
Jan Jaap wil graag bijdragen aan de brede vorming van kinderen binnen het onderwijs én aan een positief imago van het onderwijs. De onderwijsbiografie van Jan Jaap leest als een inhoudelijk avontuur. Hij is begonnen als leerkracht in het speciaal onderwijs (cluster 4) en zette daarna de stap naar voortgezet speciaal onderwijs (praktijkschool). Naast ervaring als leerkracht in Paramaribo (Suriname) en Kathmandu (Nepal), heeft Jan Jaap gewerkt in de Amsterdamse Pijp, op een basisschool waar ontwikkelingsgericht onderwijs gegeven werd. Daarna heeft Jan Jaap ruim 17 jaar lang gewerkt in verschillende functies aan de Hogeschool Leiden, de meeste tijd als onderwijsmanager van de Pabo.
Op de faculteit Educatie van HS Leiden heeft Jan Jaap bijgedragen aan het vormgeven van diverse opleidingsroutes tot het betekenisvolle beroep van leerkracht. Daarbij was de profilering van deze opleidingsroutes een belangrijke factor van succes. Om deze profilering succesvol te maken, is Jan Jaap verhalen over de leraar gaan delen in de vorm van podcasts. De serie startte ver voor corona, en werd direct goed beluisterd. Het bracht Jan Jaap op vele plekken: hij sprak leraren, ouders, onderzoekers, bestuurders, schrijvers, denkers en vele anderen. Dankzij zijn podcast over diversiteit en inclusie in het vrijeschoolonderwijs is Jan Jaap zelfs bestuurder geworden in het vrijeschoolonderwijs.
Jan Jaap vertrekt vanuit nieuwsgierigheid. In zijn podcastserie Meesterwerk gaat hij het gesprek aan met mensen die in het onderwijs op zoek gaan naar avontuur of ondernemerschap. Uit deze serie zijn weer een aantal andere podcastseries ontstaan, waaronder de serie over hoogbegaafdheid. Deze bestaat uit tien afleveringen, waarin verschillende perspectieven op dit thema worden belicht. De serie is ruim 50.000 keer beluisterd. De behoefte aan kennis, handelingsperspectief en (h)erkenning van leerlingen, ouders, leerkrachten, schoolleiders, bestuurders en begeleiders blijkt enorm.
De 6 gesprekspartners van het rondetafelgesprek met Jan Jaap Hubeek zijn: Frank Dijkstra Analist bancair / Saida Bounou Docente VO (Talen en burgerschap), AIDA College / Lia Jaeqx – van Tienen Verpleegkundig specialist en regiebehandelaar van hoogbegaafde volwassenen met psychiatrische of verslavingsproblemen (zie VIP-sessie II) / Bram van der Have Voltijds Hoogbegaafdheidsspecialist Onderwijsgroep Edumare VPR en verschillende samenwerkingsverbanden (Uitblinker Award 2024 stichting Mensa Fonds) / Alice Lagerwerf Docente ROC Nijmegen (nominatie Uitblinker Award 2024 stichting Mensa Fonds) / Gila Varsavsky Cognitieve gedragstherapeut met specialisatie ernstig trauma of ptss (zie VIP-sessie IV)
Hoe bevorder je het welzijn van hoogbegaafden in het onderwijs? Engagement van een leerling of student is hierbij van belang. Hoewel hoogbegaafde leerlingen een sterke taakbetrokkenheid kunnen laten zien, zijn zij niet vanzelfsprekend geëngageerd voor het leren op school. Leraren voelen zich regelmatig handelingsverlegen in de begeleiding van hoogbegaafde leerlingen. Wat is er volgens de leerlingen zelf en volgens hun pedagogisch betrokkenen nodig voor engagement? Welke bouwstenen zijn hierin belangrijk en hoe kunnen deze op maat worden gelegd?
Promovenda drs. Saskia Snikkers doet promotieonderzoek aan de Rijksuniversiteit Groningen naar het vasthouden en bevorderen van engagement voor het leren bij hoogbegaafde leerlingen. Tevens is Saskia werkzaam als schoolpsycholoog / orthopedagoog generalist / GZ psycholoog. Meer informatie is te vinden op de website: saskiasnikkers.nl
10:55 – 11:20 – Korte pauze – netwerken & bezoek aan informatiemarkt
VIP-sessies
In de VIP-sessies gaan de aanwezigen en wetenschappers / sprekers met elkaar in gesprek. Hierbij schuiven enkele ervaringsdeskundige hoogbegaafden aan en ervaringsdeskundige professionals die werken met hoogbegaafde kinderen, jongeren en volwassenen. In deze VIP-sessies worden actief kennis en ervaring uitgewisseld. Er wordt dieper ingegaan op de praktijk door het bespreken van mogelijke werkvormen en casussen. Uiteraard kun je in deze sessies jouw eigen praktijkvragen aan de orde stellen.
Aan de hand van voorbeelden uit de therapeutische praktijk en op het snijvlak van onderwijs en zorg komen de volgende vragen aan de orde:
- Wat weten we van trauma?
- Wat weten we van trauma bij hoogbegaafden?
- Hoe ziet trauma behandeling eruit?
- Wat zijn aandachtspunten wanneer het gaat om hoogbegaafde kinderen en adolescenten?
Promovenda drs. Lijnie Reijers is buitenpromovendus aan het AMC van de Universiteit van Amsterdam. In haar onderzoek richt zij zich op het verduidelijken van het gebruik van de termen trauma en hoogbegaafdheid in relatie tot elkaar; hoe we de vragen waar we tegen aanlopen in de klinische en dagelijkse praktijk vanuit wetenschappelijk onderzoek kunnen beantwoorden; en hoe we de huidige kennis kunnen aanscherpen en verrijken. Daarnaast is Lijnie orthopedagoog generalist, medeoprichter van en bestuurder bij de verschillende ontwikkelplekken en heeft ze een eigen praktijk voor trauma behandeling. Meer informatie is te vinden op LinkedIn: https://www.linkedin.com/in/lijniereijers/
In deze interactieve sessie wordt verkend hoe het kan dat hoogbegaafde volwassenen te maken kunnen krijgen met psychiatrische of verslavingsproblemen. Besproken wordt hoe hoogbegaafdheid kan worden herkend, zelfs als dit bij aanvang van de behandeling nog niet bekend is, en hoe de behandeling hierop kan worden afgestemd. Daarnaast worden manieren verkend om te voorkomen dat deze problemen ontstaan en om het welzijn van hoogbegaafde volwassenen te versterken.
Lia Jaeqx – van Tienen MSc is verpleegkundig specialist en regiebehandelaar van volwassenen die hoogbegaafd zijn en tevens psychiatrische of verslavingsproblemen ervaren. Zij geeft zij trainingen aan hulpverleners en onderwijspersoneel over hoogbegaafdheid in de psychiatrie en over lichaams- of ervaringsgerichte behandelmethoden. Daarnaast is zij mede-initiatiefnemer en voorzitter van de anbi-stichting Landelijk Kennisnetwerk Psychiatrie en Hoogbegaafdheid en eigenaar van The Spotlight en Zelfari®. Meer informatie is te vinden op LinkedIn en de websites kennisnetwerkphb.nl en thespotlights.nl.
Dr. Willy de Heer is in 2017 gepromoveerd aan de Universiteit Leiden op het onderwijs aan kinderen die van zichzelf makkelijk leren of hoogbegaafd zijn. Zij is oprichter en voorzitter van de anbi-stichting Kenniscentrum voor Makkelijk Lerenden. Tevens verspreidt zij kennis over hoogbegaafdheid als onderzoeker, adviseur van Zeer Makkelijk® en zet zich in om meer begrip voor de medemens creëren als eigenaar en ontwikkelaar van virtual reality Serious Learning Games®. Meer informatie is te vinden op LinkedIn en de websites balansdigitaal.nl en www.zeermakkelijk.nl.
12:40 – 13:10 – Lunchpauze – netwerken & bezoek aan informatiemarkt
Onder onderwijs- en zorgprofessionals leven verschillende ideeën over meertaligheid. Gaat aandacht voor de thuistalen van sprekers ten koste van hun Nederlandse taalvaardigheid? Moet ik alle twintig talen van mijn leerlingen of patiënten beheersen om er aandacht aan te kunnen geven? Iedere professional in onderwijs en zorg heeft te maken met meertaligheid. In het college ‘Meer kansen met meertaligheid’ ga ik niet alleen in op wetenschappelijk onderzoek over het meertalig opgroeien, maar laat ik ook voorbeelden zien hoe professionals alle talen een plek in het leer- of zorgproces kunnen geven. De deelnemers zullen meertalig onderwijs in actie ervaren en hierbij alle talen activeren die ze beheersen.
Prof. dr. Joana Duarte is als hoogleraar onderwijswetenschappen verbonden aan de Faculteit der Gedrags- en Maatschappijwetenschappen van de Rijksuniversiteit Groningen en is daarnaast lector meertaligheid en geletterdheid op de NHL Stenden Hogeschool.
Meer informatie is te vinden op LinkedIn en de website: www.rug.nl.
13:50 – 14:15 uur – Korte pauze – netwerken & bezoek aan informatiemarkt
Uit onder meer het recent uitgevoerde onderzoek “(On)gezien” blijkt dat vooroordelen en onbewuste aannames bij biculturele en meertalige leerlingen bijdragen aan niet herkennen van hoogbegaafdheid.
Hoe kunnen we zorgen voor gelijke kansen van meertaligen? Er zijn veel vooroordelen over hoogbegaafdheid bij bi-culturele achtergronden. Heeft meertaligheid invloed op de signalering van hoogbegaafdheid? Welke uitdagingen én mogelijkheden biedt meertaligheid? Hoe geven we meertaligen een eerlijker kans. Hoe signaleer je ze? Waar let je op? Maar ook, wat doet het leven tussen twee culturen / talen met je?
Meriëm Najjar BEd is specialist in hoogbegaafdheid en differentiatie. Na haar pabo- en post-HBO opleiding Specialist Hoogbegaafdheid & Differentiatie heeft zij de afgelopen vijf jaar uitsluitend lesgegeven aan hoogbegaafde kinderen. Vanuit haar Meyis Praktijk Begaafdheid begeleidt Meriëm vele lerarenteams / scholen. Tevens is zij bestuurslid bij de LBBO, specifiek voor de afdeling begaafdheid. Hier zet zij zich in voor de ondersteuning van professionals in het onderwijs.
Mirjam heeft zelf op latere leeftijd ontdekt dat zij hoogbegaafd is. Hierdoor begrijpt zij als geen ander de uitdagingen en kansen die met hoogbegaafdheid gepaard gaan. Haar meertalige achtergrond versterkt haar vermogen om complexe onderwerpen vanuit verschillende invalshoeken te benaderen. Ook benadert zij door haar achtergrond vraagstukken rondom begaafdheid met een brede blik en gevoel voor diversiteit.
Meer informatie is te vinden op LinkedIn en de website: meyis.nl
Promovenda Femke Hovinga MSc doet promotieonderzoek aan de Nyenrode Business Universiteit naar hoogbegaafdheid op de werkvloer. Het doel hiervan is om meer begrip en kansen te creëren. Vanuit eigen ervaring weet zij hoe uitdagend hoogbegaafdheid kan zijn. Femke Hovinga is directeur, onderzoeker, sociaal ondernemer en expert in hoogbegaafdheid. Na opleidingen in journalistiek en bedrijfskunde heeft zij zicht gespecialiseerd in talentontwikkeling en 145+ IQ. Ze leidt Talentissimo en SCALIQ en heeft Opallios en Praktijk Epoche opgericht om hoogbegaafden te begeleiden.
In deze sessie onderzoeken wij het complexe samenspel tussen meertaligheid en hoogbegaafdheid bij (jong)volwassenen. Vanuit wetenschappelijk onderzoek wordt gekeken naar het fenomeen dat hoogbegaafde individuen hun cognitieve capaciteiten inzetten voor extreme aanpassing.
Recente studies tonen aan dat hoogbegaafde meertaligen hun intellectuele vermogens vaak gebruiken om taalkundige onzekerheden te maskeren. Dit resulteert in wat Webb (2021) noemt “cognitive masking” – een mechanisme waarbij intelligentie wordt aangewend om ‘zwaktes’ te verhullen.
Specifieke aandacht gaat uit naar:
- Compensatiestrategieën bij taalonzekerheid
- De rol van perfectionisme in taalaanpassing
- Energieverlies door constant ‘masking’
- Impact op academische prestaties
- Identiteitsontwikkeling in meertalige context
Wetenschappelijke inzichten worden gecombineerd met praktijkvoorbeelden, waarbij wordt aangetoond dat hoogbegaafde meertaligen hun intelligentie vaak gebruiken voor camouflage in plaats van groei.
Gila Varsavsky (Bad) is werkzaam als zelfstandig cognitieve gedragstherapeut die gespecialiseerd is in het begeleiden van volwassenen en jongeren met een ernstig trauma of post-traumatisch stress syndroom (ptss). In haar praktijk behandelt zij vele (meertalige) hoogbegaafden. Zij heeft na haar opleiding sociale psychologie aan Forta Opleidingen de opleiding cognitieve gedragstherapie verzorgd. Meer informatie is te vinden op haar LinkedIn
15:35 uur – Einde officiële programma – netwerken & bezoek aan informatiemarkt
Het congres wordt ondersteund door de volgende organisaties:
Organisator: Willem Bakker / Uitgeverij Bontekoe – wb@uitgeverijbontekoe.nl – T: 06 51 19 20 22
Programma-coördinator: Willy de Heer – congres@zeermakkelijk.nl – T: 06 51 90 44 66
Hoogbegaafdheid 2023
- Film van Jan Stap bevat interessante voorbeelden van het onderwijs op de school van Gerritje Snip – klik hier
